Kraje obecnie
leżące na terenach starożytnego Egiptu to w przeważającej części Egipt oraz w
niewielkiej części Sudan. W obu tych krajach sytuacja polityczna i społeczna
jest od wielu lat niestabilna. W Egipcie w 2011 roku ludność rozpoczęła
rewolucję mającą obalić niesprawiedliwe rządy długoletniego prezydenta Hosni
Mubaraka.
Sytuacja polityczna i społeczna we współczesnym
Egipcie
Ustrój polityczny Egiptu to od 1971 republika prezydencka z systemem
wielopartyjnym. Głową państwa jest prezydent. Parlament proponuje jego
kandydaturę, a obywatele zatwierdzają ją na 6 lat kadencji w powszechnym
głosowaniu. Prezydent ma szerokie uprawnienia, mianuje wiceprezydentów (jednego
lub więcej), premiera, Radę Ministrów i 1/3 składu organu doradczego – Rady
Konsultatywnej. Obecnym prezydentem jest Abd al-Fattah as Sisi.
Ostatnia Konstytucja Egiptu została zatwierdzona 18 stycznia 2014 roku.
Ludność Egiptu w większości stanowią osoby arabskojęzyczne. Do populacji
Egiptu zaliczają się również Berberzy, zamieszkujący obszar Pustyni Zachodniej,
oraz ludność negroidalna (ciemnoskóra) w dolinie górnego Nilu.
Około 90% populacji to muzułmanie (sunnici). Oprócz nich żyje tam 10%
chrześcijan, głównie Koptów – wiernych tego wyznania dominującego w Egipcie
jeszcze przed podbojami arabskimi. Część z nich nie uważa się za Arabów, mimo
posługiwania się na co dzień językiem arabskim.
Religia ma bardzo poważny wpływ na życie Egipcjan. Według Konstytucji
Egiptu islam jest religią państwową. Obywatele mają zagwarantowaną wolność
wyznania, jednak w praktyce jest ona mocno ograniczona. Informacja o
przynależności religijnej umieszczana jest na dowodach osobistych – dozwolony
jest wybór miedzy trzema oficjalnie uznanymi religiami: islamem,
chrześcijaństwem i judaizmem. Wyznawcy innych religii, a także muzułmanie,
którzy przeszli na chrześcijaństwo, nie otrzymują dowodów osobistych, co jest
równoznaczne z pozbawieniem ich wszelkich praw. Według sprawozdania z 2010 roku
Komisji do spraw Międzynarodowej Wolności Religijnej Egipt zajmuje drugie
miejsce w rankingu krajów, które naruszają wolność religijną. Dyskryminacja i
łamanie praw człowieka dotyka przede wszystkim koptyjskich chrześcijan, Żydów,
Świadków Jehowy, szyickich muzułmanów (jeden z trzech odłamów Islamu). Egipt
znalazł się również wśród 14 krajów na świecie łamiących wolność religijną i
prawa człowieka, według raportu z 2011 roku Amerykańskiej Komisji do spraw
Międzynarodowej Wolności Religijnej.
Rewolucja rozpoczęta w 2011 roku, zakończyła się obaleniem rządów Hosni
Mubaraka. Obalenie jego rządów nie przyniosło spokoju w kraju. Lata 2012 – 2014
to okres porewolucyjny, w którym nadal trwa kryzys polityczny w kraju.
Nieprzerwane rządy Mubaraka rozpoczęły się w październiku 1981 roku. W
kolejnych latach ponownie obierano go na to stanowisko w wyborach, w których
występował jako jedyny kandydat. W 2005 roku, dzięki zmianie konstytucji,
stanął do pierwszych wyborów wielopartyjnych, w których zdobył 88,6% głosów poparcia.
Jednak organizacje broniące praw człowieka i obserwatorzy stwierdzili, że
wyniki były sfałszowane.
Przez cały okres rządów Hosni Mubaraka w Egipcie obowiązywał stan
wyjątkowy, pod pretekstem walki z islamskim terroryzmem. Tak naprawdę naruszał
on prawa człowieka, umożliwiał aresztowania i więzienie bez wyroków sądowych,
rewizje bez nakazu sądowego, ograniczenie wolności obywatelskiej.
Ta sytuacja była jedną z głównych przyczyn wybuchu protestów w Egipcie. Masowe
protesty rozpoczęły się przez dokonywanie aktów samospaleń. Mieszkańcy
manifestowali przeciwko rządom Mubaraka, biedzie i bezrobociu (40% populacji
żyło nawet za mniej niż 2 dolary dziennie), brutalnym działaniom służb bezpieczeństwa.
Dochodziło do krwawych zamieszek, których areną był Plac Tahrir w Kairze –
stolicy Egiptu. Najważniejsze akcje manifestacyjne miały miejsce 25 stycznia (Dzień
Gniewu, w którym liczba protestujących zdziwiła samych organizatorów akcji) i
28 stycznia 2011 r. (Piątek Gniewu). W tych dniach zginęło kilkadziesiąt osób,
a ponad tysiąc zostało rannych. Protesty i demonstracje trwały do 4 lutego.
Demonstracja na placu Tahrir w Kairze
Demonstracja na Majdan at-Tahrir w Kairze
11 lutego Hosni Mubarak ustąpił ze stanowiska prezydenta. W ciągu
następnych dni ludzie, szczęśliwi z zakończenia rewolucji, tłumnie wychodzili
na ulice, by wzywać armię do odwołania stanu wyjątkowego, uwolnienia więźniów
politycznych i odsunięcia współpracowników Mubaraka od władzy.
Hosni Mubarak stanął przed kairskim sądem 3 sierpnia 2011 roku, wraz z synami
oraz sześcioma wysokimi rangą funkcjonariuszami policji. Został oskarżony o
zamordowanie 800 osób. 15 sierpnia odbyła się druga rozprawa Hosniego i jego
towarzyszy. Kolejną rozprawę zaplanowano na 5 września. 2 czerwca 2012 Mubarak
został skazany na dożywocie. W tym samym miesiącu władzę przejęło Bractwo
Muzułmańskie pod przywództwem Muhammada Mursiego. Ten jednak prędko zniechęcił
do siebie ludzi i w 2013 roku został obalony przez wojskowych. W maju 2014
nowym prezydentem został Abd al-Fattah as Sisi – były dowódca sił zbrojnych,
który sprawuje władzę do dziś.
Abd al-Fattah as Sisi - prezydent Egiptu